Gezondheid en levensstijl | Stad (2023)

Volgens een stadsonderzoek beoordeelt 77% van de (volwassen) inwoners van Nijmegen hun gezondheid als goed tot zeer goed. Na een lichte daling tussen 2013 en 2015 is de ervaren gezondheid de afgelopen jaren stabiel gebleven. De laatste gezondheidsmonitoring van de GGD (2016) laat een soortgelijk beeld zien. 77% van de (volwassen) inwoners (19+) zegt (zeer) gezond te zijn. Een lichte stijging van het percentage inwoners met een hoog risico op het ontwikkelen van angststoornissen of depressie (van 6% naar 8%) is opmerkelijk, zoals blijkt uit gezondheidsmonitors van het Directoraat-generaal Volksgezondheid (2012 - 2016).

Uit de figuur blijkt ook dat vermogensklasse/SES (combinatie van opleiding en inkomen) een rol speelt. Inwoners van de rijkste klassen voelen zich minder gezond (42% tot 61% (zeer) gezond) dan Nijmegenaren van de hoogste vermogensklassen (85% tot 89% (zeer) gezond). Dit verschil doet zich ook voor bij jongere leeftijdsgroepen (tot 65 jaar).

Kijkend naar de achtergrond beoordelen Nijmegenaren met een niet-westerse allochtone achtergrond hun gezondheid onder het gemiddelde (69% gezond tot zeer gezond). Mensen met een westerse allochtone achtergrond blijven veel minder achter (76% gezond tot zeer gezond) dan mensen met een Nederlandse achtergrond (79% (zeer) gezond).

Geen van de uitgelichte groepen vertoont opvallende verschillen ten opzichte van 2017 in de beoordeling van hun gezondheid.

Figuur: Percentage (zeer) gezond naar geslacht, leeftijd, sociaal-economische status (SES) en achtergrond
Bron: Burgeronderzoek Gemeente Nijmegen (2019)

Ten slotte verschillen inwoners van verschillende stadsdelen in gezondheidsniveaus (niet meegenomen in het aantal), wat een gevolg is van de samenstelling van de bevolking. De inwoners van Nijmegen-Oost en de binnenstad beoordelen hun gezondheid het beste (respectievelijk 83% en 84%). In Dukenburg ligt het percentage (goed) gezonde inwoners veel lager (67%).

Uit de grafiek blijkt dat inwoners onder de 65 jaar vaker roken (24% tot 26%) en inwoners van Nijmegen met een lagere of middelbare opleiding (25% tot 29%). De daling van het roken is sterker onder mannen (-5 procentpunten) en onder inwoners met een lager opleidingsniveau (de meesten met basisonderwijs -7 procentpunten, de meeste mavo/of -5 procentpunten).

Een aanzienlijk deel van de (volwassen) inwoners van Nijmegen heeft overgewicht (op basis van zelfgerapporteerde lengte en gewicht). 39% (waarvan 10% ernstig, BMI 30 of hoger). Dit resultaat is vergelijkbaar met 2012, toen het 40% bedroeg. Uit de grafiek hieronder blijkt dat het vaker mannen zijn (42%), inwoners met hoogstens basis- of middelbaar onderwijs (respectievelijk 66% en 61%) en mensen tussen de 50 en 84 jaar (53% tot 57%). ). .

Figuur: Aandeel overgewicht naar geslacht, leeftijd en opleiding
Bron: GGD Gezondheidsmonitor (2016)

Hoe zit het met levensstijlfactoren die verband houden met obesitas? Uit onderstaande figuur blijkt dat tweederde van de Nijmeegse volwassenen voldoende beweegt volgens de Nederlandse fitnessregelgeving[1]; Hetzelfde als in 2012. Opvallend is dat niet alleen de 75-plussers achterblijven (59% tot 42%). Ook mensen tussen de 35 en 49 jaar bewegen minder dan gemiddeld (55%). Qua opleiding vallen vooral de groepen met minimaal middelbaar onderwijs op (61%), en dan vooral inwoners met een hogere opleiding dan het basisonderwijs (41%).

Figuur: Aandeel dat voldoet aan de Nederlandse lichaamsbewegingsregel, uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en opleiding
Bron: GGD Gezondheidsmonitor (2016)

Als het gaat om gezond eten, hebben we gekeken naar het eten van voldoende groenten en fruit. 75% van de volwassenen in Nijmegen eet 6 keer per week groente, waarvan 50% fruit. Dit is meer dan in 2011 vs. 73% en 45%. De groepen die achterblijven (vooral wat betreft de fruitconsumptie) zijn mannen, laagopgeleide inwoners en inwoners onder de 65 jaar (zie onderstaande grafiek).

Figuur: Consumptie van groenten en fruit naar geslacht, leeftijd en opleiding
Bron: GGD Gezondheidsmonitor (2016)
[1]Doe minimaal vijf dagen per week 30 minuten aan matige intensiteitsoefeningen.

Uit het GGD-onderzoek onder leerlingen van de bovenbouw van het voortgezet onderwijs (laatste gegevens uit 2020, nieuwe gegevens uit 2024) blijkt dat
85% voelt zich goed en gezond. 53% van de jongeren voldoet niet aan de normen voor gezonde lichamelijke activiteit (minimaal 5 dagen per week gedurende minimaal 1 uur). Sinds 2013 schommelt dit percentage rond de 50%. 15% heeft overgewicht, hoewel een iets groter deel van de jongeren als overgewicht wordt beschouwd (21%, meisjes 29% veel vaker dan jongens 14%).

85% van de studenten zegt doorgaans (zeer) gelukkig te zijn. 12% heeft een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychosociale problemen (11% in 2015). Ruim veertig procent (44%) voelt zich vaak gestrest en 47% voelt zich vaak onder druk gezet om actie te ondernemen. De meest genoemde oorzaken van stress zijn ‘school of huiswerk’ of ‘wat ik moet doen (school, huiswerk, sociale media, deeltijdbaan, sport, enz.)’. De minst genoemde redenen zijn ‘de situatie thuis’ en ‘eigen problemen’. Jongeren, die vaak thuisstress of eigen problemen ervaren, voelen zich veel minder gelukkig en minder gezond dan gemiddeld.

Enkele positieve trends zijn onder meer:

• het verminderen van het alcoholgebruik (20% dronken in de afgelopen 4 weken vergeleken met 57% in 2013);
• roken (94% heeft nog nooit gerookt, vergeleken met 80% in 2013) en cannabisgebruik (6% gebruikte in de afgelopen vier weken, vergeleken met 13% in 2013), hoewel het gebruik van e-sigaretten toeneemt (11% meer dan eens)
• verminderd risico op probleemgokken (2%, vergeleken met 5% in 2015);
• het terugdringen van problematisch gebruik van sociale media (7%, vergeleken met 10% in 2015)

Positieve veranderingen zijn onder meer:

• lichte afname van de groep met een hoger risico op het ontwikkelen van psychosociale problemen (9% in 2013, 7% in 2017).
• Ouders zijn strenger over toekomstig alcoholgebruik.
• meer kinderen hebben een gezonde start (de zwangere moeder rookte niet en dronk geen alcohol).
• er worden thuis met het kind minder sigaretten gerookt.
• Kinderen in Nijmegen eten relatief veel groente en fruit.
• steeds meer ouders beschouwen de buurt als kindvriendelijk (82% vergeleken met 80% in 2013 en 76% in 2009).

Negatieve veranderingen zijn:

• meer kinderen maken grote levensgebeurtenissen mee.
• minder ouders beschouwen hun kind als veerkrachtig (67% in 2013 tot 59% in 2017).
• minder ouders krijgen hulp van familie/vrienden bij de opvoeding van hun kinderen (73% soms of vaak in 2013 vergeleken met 64% in 2017).

Ook opmerkelijk:

• 9% van de kinderen beweegt weinig (matig actief of inactief).
• (Faal)angst en onzekerheid zijn de belangrijkste zorgen van ouders van kinderen die naar de basisschool gaan.